Kolejny budżet unijny będzie przeznaczony na realizację celów Wspólnoty na lata 2021-2027. Polska otrzyma z niego aż 76 miliardów euro, co jest wielką szansą na dalszy rozwój. W jakich kierunkach popłyną pieniądze? Jak wpisać swoje plany rozwojowe w strategie europejskie? Co będzie najważniejsze dla firm, które chcą skorzystać z tej możliwości? Jakie nowości pojawiają się w przygotowanych już dokumentach?
Przemysł 4.0 – dla kogo ta rewolucja?
Przemysł 4.0 (Industry 4.0) to niezwykle szerokie pojęcie, funkcjonujące w obiegu od 2011 roku i odnoszące się do tzw. czwartej rewolucji przemysłowej. Oznacza integrację inteligentnych maszyn i systemów prowadzącą do powstawania „cyber-fizycznych systemów produkcji” i inteligentnych fabryk, w których systemy produkcji, komponenty i ludzie porozumiewają się za pośrednictwem sieci, a produkcja odbywa się niemalże autonomicznie. Przemysł 4.0 to hasło, które w nowej perspektywie będzie odgrywać szczególną rolę i będzie to widoczne w dostępnych dotacjach. Wstępem do tego, jak będą wyglądać dofinansowania na transformację cyfrową w najbliższych latach, był, zorganizowany w połowie 2021 roku przez PARP, program pilotażowy “Przemysł 4.0”, który spotkał się z olbrzymim zainteresowaniem firm z całej Polski. Można się spodziewać, że podobnych konkursów będzie coraz więcej, bo i potrzeby przedsiębiorców w tym zakresie są ogromne.
Transformacja cyfrowa w kierunku Przemysłu 4.0 staje się faktem. Według badań, przedsiębiorcy są coraz bardziej świadomi tego, że tylko wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań pozwoli im pozostać konkurencyjnymi. Ułatwieniem w tych przekształceniach i zmianach modeli biznesowych będzie dobrze opracowana strategia działań, np. w postaci Mapy Drogowej (Road Map), która określi kolejne punkty i poziomy do osiągnięcia przez firmę, by ta w bezpieczny i planowy sposób mogła zbudować przełomowe przewagi.
Nie ma jednak co ukrywać, że nie wszystkie firmy są gotowe na rewolucję cyfrową. Dla firm, które potrzebują więcej czasu na faktyczne zastosowanie rozwiązań Przemysłu 4.0, przewidziano inne wsparcie – dotację na cyfryzację, tj. wdrażanie rozwiązań cyfrowych, niekoniecznie tak zaawansowanych, jak przewiduje Przemysł 4.0, ale w pełni dostosowanych do specyfiki ich działalności i poziomu rozwoju cyfrowego.
Kompleksowo – od początku do końca
Można powiedzieć, że w mijającej perspektywie 2014-2020 zabrakło kompleksowego wsparcia przedsiębiorstw. Najlepiej było to widać na przykładzie opracowywania i wdrażania innowacyjnych rozwiązań – wsparcie było przeznaczone albo na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych (B+R) albo na ich faktyczne zastosowanie w prowadzonej działalności, poprzez np. zakup maszyn do produkcji. W nowej perspektywie, Unia Europejska chce wyjść naprzeciw oczekiwaniom firm planujących realizację przedsięwzięć, które wykraczają poza tak sprecyzowany obszar. W praktyce firma będzie mogła realizować projekty skrojone na miarę swoich potrzeb, obejmujące określone moduły. Elementem obowiązkowym będzie prowadzenie prac B+R lub tworzenie infrastruktury do prowadzenia tych prac (np. centrów badawczo-rozwojowych). Niezwykle ciekawie prezentują się również obszary tematyczne modułów uzupełniających. W tym zakresie przedsiębiorcy otrzymają szerokie pole do działania i – co najważniejsze – do rozwoju!
Firmy będą mogły wybrać dowolną liczbę modułów tematycznych:
- Wdrożenie innowacji – budowa/rozbudowa zakładu, zakup linii technologicznych i oprogramowania.
- Cyfryzację – zakup maszyn i oprogramowania mieszczących się w następujących obszarach: integracja systemów operacyjnych i informatycznych, Big Data, systemy zwiększające bezpieczeństwo, Internet Rzeczy, roboty przemysłowe, chmura obliczeniowa, druk 3D.
- Zazielenienie przedsiębiorstw – rozwiązania dotyczące ochrony środowiska i tworzenia procesów o zamkniętym obiegu surowców. Szerzej: punkt „Nie wyrzucaj, wykorzystaj…” poniżej.
- Internacjonalizację – udział w targach, ale także komercjalizacja wyników prac B+R i uzyskiwanie ochrony własności intelektualnej za granicą.
- Podnoszenie kompetencji – szkolenia, w szczególności dotyczące: inteligentnych specjalizacji, transfery technologii, ekoprojektowania, transformacji w kierunku Przemysłu 4.0, zarządzania innowacjami i inne.
Nie wyrzucaj, wykorzystaj
Szczególny nacisk zostanie także położony na opracowanie i wdrażanie rozwiązań, które odpowiadają na wyzwania związane z Europejskim Zielonym Ładem. By sprostać tym wyzwaniom, konieczne jest przemodelowanie przedsiębiorstw w kierunku wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii, niskoemisyjnego transportu oraz zmian procesów przemysłowych. Transformacja ma umożliwić efektywne wykorzystanie zasobów, obniżenie zasobochłonności procesów produkcyjnych, a także minimalizację powstawania odpadów, w tym rozwój odzysku surowców wtórnych i wydłużanie cyklu życia produktów. Fundusze unijne w nowej perspektywie przeznaczone będą między innymi na: prace badawczo-rozwojowe dotyczące opracowania nowych technologii oraz produktów, które wpisywać się będą w założenia Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ), opracowanie nowych modeli biznesowych z uwzględnieniem wprowadzania innowacji jak np. logistyka zwrotna oraz rozpowszechnianie wśród przedsiębiorców technik i narzędzi LCA (Life Cycle Assesment) pozwalających na ocenę wpływu produktów na środowisko w całym ich cyklu życia. Należy zwrócić uwagę, że obecnie dostępne rozwiązania cyfrowe, robotyzacja i automatyzacja odegrają kluczową rolę w transformacji przedsiębiorstw, w związku z tym, planując inwestycję, warto uwzględniać w niej wszelkie aspekty prośrodowiskowe, gdyż w ramach oceny wniosków będą one z pewnością dodatkowo premiowane!
Skorzystają nie tylko MŚP
Dotychczasowe programy unijne ukierunkowane były głównie na wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (zatrudniających do 250 pracowników). W perspektywie na kolejne 7 lat uwzględniono możliwość uzyskiwania wsparcia przez przedsiębiorców innych niż MŚP, tj. small mid-caps (zatrudniających do 500 pracowników) oraz mid-caps (zatrudniających do 3000 osób). Do tej pory dostęp do finansowania unijnego dla tych podmiotów był znikomy, przez co większe firmy miały ograniczone możliwości finansowania inwestycji w zakresie projektów badawczo-rozwojowych i inwestycyjnych. Small mid-caps i mid-caps będą mogły skorzystać ze wsparcia w postaci preferencyjnych gwarancji bankowych oraz dotacji (np. “Kredyt na innowacje technologiczne”). Szczegóły dotyczące zakresu i możliwości wsparcia poszczególnych podmiotów poznamy na etapie ogłoszenia nowych konkursów, które planowane są na II połowę 2022 roku, dlatego już dziś warto budować strategię rozwoju firmy w oparciu o nowe możliwości.
Więcej, łatwiej, szybciej
Początek 2022 roku przyniesie szereg zmian w funduszach unijnych. Komisja Europejska zatwierdziła tzw. mapę pomocy regionalnej dla Polski, która obowiązywać będzie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2027 r. Na podstawie tego dokumentu określana jest wysokość dofinansowania przyznawanego dla danego przedsiębiorstwa. Najkorzystniej te zmiany odczują firmy z województwa świętokrzyskiego i mazowieckiego (za wyjątkiem Warszawy i powiatów ościennych), gdzie bazowa wartość wsparcia wzrośnie aż o 15 p.p. i wyniesie odpowiednio 50% i 40%. Na wyższy (o 5 p.p.) poziom dofinansowania będą mogli liczyć przedsiębiorcy z województw: kujawsko-pomorskiego, zachodniopomorskiego, lubuskiego, łódzkiego, opolskiego i małopolskiego. Wszystkie zmiany znajdziesz tutaj – link.
Kolejna zmiana, jaka ma być wprowadzona w nowej perspektywie finansowej, to uproszczenie dokumentacji konkursowej, m.in. z wykorzystaniem prostego i jasnego języka dostępnego dla każdego odbiorcy. Ponadto, w ramach nowych konkursów, zostaną zastosowane ryczałtowe metody rozliczania wydatków, przetestowane i sprawdzone w perspektywie 2014-2020. Znacznie przyspieszą one wypłatę środków beneficjentom, zobowiązanym jedynie do udokumentowania osiągnięcia wskaźników, a nie do przedkładania dużej liczby dokumentów księgowych (obecne procedury rozliczania ponoszonych kosztów). Te udogodnienia na pewno spowodują, że przedsiębiorcy dużo chętniej i częściej będą korzystać z funduszy unijnych w latach 2021-2027.
Magdalena Trzcińska
Ekspert ds. Projektów UE
Dział Klienta Biznesowego
Lech Consulting Sp. z o.o
Recent Comments