Jak zwiększyć konkurencyjność firmy otrzymując dotację na utworzenie centrum badawczo – rozwojowego?

W czasach przepisów zmieniających się szybciej niż napisy końcowe ulubionego serialu, w których jedyną pewną jest zmiana, a plany długoterminowego rozwoju mogą zostać unieważnione szybciej niż prognoza pogody, warto postawić na centra badawczo-rozwojowe. 

Determinanty sukcesu prze lata ewaluowały. Odwaga w założeniu firmy i wejściu na nieznany rynek, nie są już gwarancją dobrze prosperującego biznesu, jak to miało miejsce jeszcze w latach 90. W dobie wszechobecnej digitalizacji, nie potrzebujemy ogromnego kapitału, aby wystartować, za to potrzebujemy pomysłu i nieszablonowego myślenia, aby utrzymać się na powierzchni.  

Konkurencyjność możemy więc określić jako wielowymiarową umiejętność adaptacji firmy do zmian zachodzących w otoczeniu. Według J. Owena (autora „Zarządzanie. Czego nie uczą w szkołach biznesu”), przewaga konkurencyjna wcale nie jest oparta na jakimś abstrakcyjnym pojęciu absolutnej doskonałości, wystarczy po prostu być mniej niekompetentnym niż konkurenci.  

Jak być mniej niekompetentnym od konkurencji? 

Analizy nad działaniami skutecznych firm, jasno wskazują na trzy cechy, które na dany sukces rzutują. To architektura, rozumiana jako wewnętrzna i zewnętrzna sieć zależności i relacji. Wewnętrzna, gdy dotyczy relacji z pracownikami i współpracownikami oraz zewnętrzna, gdy chodzi o dostawców i klientów. Architektura zapewnia swobodny, otwarty przepływ informacji. Umożliwia zdobycie wiedzy organizacyjnej, ustalenie sposobów postępowania i elastyczne reagowanie na zmieniające się okoliczności. Kolejnym determinantem sukcesu jest reputacja. To ona pozwala trwale przekształcić nasze zasoby w wartość. A tym czynnikiem, któremu poświęcimy najwięcej miejsca będzie innowacja, przez niektórych przedsiębiorców pojmowana jako święty Gral biznesu, a przez innych jako wyścig szczurów w konkurencji nie do wygrania. Udana innowacja faktycznie szybko znajduje naśladowców, i jeśli nie jest odpowiednio zabezpieczona nie stanowi trwałego źródła będącego wyłączną własnością firmy, za to generuje koszty po stronie innowatora. Czy aby na pewno?  

Innowacja – czyli jeśli istnieje sposób, żeby robić coś lepiej, zrób to! 

Innowacja to nic innego jak ciąg działań zmierzających do wytworzenia nowego lub ulepszonego produktu, systemu organizacyjnego, bądź procesu technologicznego. Jest nowatorskim połączeniem kapitału i środków produkcji, sklasyfikowanych w pięciu kategoriach: 

• wdrożenie nowego produktu (wprowadzenie nowatorskiego towaru, usługi itp., z którym klienci nie mieli jeszcze styczności), 
• wprowadzenie nowego sposobu wykonywania produktu (wdrożenie nowego sposobu produkcji niewypróbowanego w danej gałęzi przemysłu), 
• otwarcie nowego rynku (na którym rzeczona gałąź krajowego przemysłu wcześniej nie występowała — bez względu czy rynek istniał uprzednio, czy nie),
• pozyskanie dotąd nieznanego źródła surowców lub półfabrykatów (bez względu na to, czy dane źródło już istniało, czy zostało nowo odkryte),
• tworzenie nowych struktur rynkowych w przemyśle (na przykład wdrożenie nowego sposobu organizacji danego przemysłu). 

Wielu przedsiębiorców na pewnym etapie rozwoju swojego biznesu popełnia ten sam błąd. Osiada na laurach, kiedy sądzi, że osiągnięto doskonałość, a to prosta droga początku końca. Jedynie te organizacje, które stale się rozwijają, szukając ulepszeń, nie zginą.  

Prace badawczo-rozwojowe dźwignią napędową innowacji 

Wielu przedsiębiorców ogranicza rozwój własnych organizacji sądząc, że innowacja to pomysł, idea, myśl, która pojawia się niespodziewanie zaraz po przebudzeniu i kiełkuje w głowie twórcy tak długo aż ujrzy światło dzienne. Żyją w nadziei, że kiedyś objawi się im niczym najjaśniejsza gwiazda betlejemska, zwana w biznesowym slangu innowacją. Ale porzućmy przez chwilę te marzenia i przystąpmy do działania. Oczywiście, jeśli masz ku temu predyspozycje, możesz zostać drugim Einsteinem. Jeśli jednak uczciwie przyznasz, że nie ma na to szans z pomocą przychodzą centra badawczo-rozwojowe.  Innowacja to proces, nauka, wiedza i doświadczenie, synergia całego zespołu specjalistów, którzy wspólnie grają do jednej bramki jaką jest wywindowanie twojego biznesu ponad przeciętność.  

Prace badawczo-rozwojowe możemy zdefiniować według trzech klasyfikacji, jako badania podstawowe, których celem samym w sobie nie jest jeszcze wytworzenie nowego produktu bądź usługi, a zdobycie wiedzy metodą prób i błędów o tym co działa, a co niekoniecznie. Badania przemysłowe, które mogą stanowić rozszerzenie prac podstawowych bądź funkcjonować niezależnie. Ich celem już wytworzenie nowego produktu bądź usługi, i obejmują one zarówno poszukiwania wiedzy o tym co działa, jak również definiują precyzyjne działania związane z tworzeniem i prototypowaniem rozwiązań. Oraz badania rozwojowe, które stanowią uwieńczenie prac nad wdrożeniem innowacji.  

Finansowanie prac nad stworzeniem innowacji za pomocą centrów badawczo-rozwojowych 

Uważasz, że to niemożliwe, bo przecież jesteś przedsiębiorcą, a nie naukowcem, koncentrujesz się na prowadzeniu biznesu, a nie rozwijaniu kariery naukowej? Nic bardziej mylnego. Przedsiębiorca, niebędący instytutem badawczym, prowadzący badania lub prace rozwojowe, może uzyskać status centrum badawczo-rozwojowego, który uprawnia do korzystania z różnych ulg, m.in. możliwości odliczania od podstawy opodatkowania do 150% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Centra badawczo-rozwojowe mają także możliwość zwolnienia m.in. na zasadach pomocy de minimis z podatku od nieruchomości oraz podatku rolnego i leśnego. Nie ważne czy jesteś micro, małym, średnim a nawet dużym przedsiębiorstwem. Status centrum badawczo-rozwojowego z mocy ustawy nadaje minister właściwy w sprawach gospodarki na wniosek przedsiębiorcy, spełniający kryteria formalne.  

Kryteria, które musi spełnić przedsiębiorca, aby uzyskać status CBR, określone w art. 17 ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej są następujące:  

• uzyskanie przychodów netto (bez podatku od towarów i usług) ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy w wysokości, co najmniej:
• 5 000 000 złotych oraz którego przychody netto ze sprzedaży wytworzonych przez siebie usług badawczo-rozwojowych klasyfikowanych do usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych, w rozumieniu przepisów w sprawie polskiej klasyfikacji wyrobów i usług lub praw własności przemysłowej, stanowią co najmniej 20% przychodów netto albo
• 2 500 000 złotych i są niższe niż 5 000 000 złotych oraz którego przychody netto ze sprzedaży wytworzonych przez siebie usług badawczo-rozwojowych klasyfikowanych do usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych, w rozumieniu przepisów w sprawie polskiej klasyfikacji wyrobów i usług lub praw własności przemysłowej, stanowią co najmniej 70% przychodów netto;
• stosowanie przepisów o rachunkowości;
• przedłożenie oświadczeń o niezaleganiu z zapłatą podatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (ustawa nie wymaga składania żadnych urzędowych zaświadczeń o niezaleganiu z podatkami). 

Ulgi podatkowe dla centrów badawczo-rozwojowych 

Jak wynika z informacji Ministerstwa Rozwoju i Technologii, przedsiębiorcy, którzy posiadają status centrum badawczo-rozwojowego nadany na podstawie ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej w zakresie prowadzonych prac badawczo-rozwojowych, korzystają z: 

1. Ulgi odliczeniowej 

Ulga polega na możliwości odliczania od podstawy opodatkowania do 150% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową – tzw. „kosztów kwalifikowanych”. 

(W art. 4a pkt 26-28 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz.865) zwanej dalej „ustawą CIT”,w art. 5a pkt 38-40 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2019 r. poz. 1387) zwanej dalej „ustawą PIT”, zostały zdefiniowane pojęcia działalności badawczo-rozwojowej, badań naukowych oraz prac rozwojowych, których dotyczy ulga.). 

Podstawa opodatkowania jest pomniejszana o koszty, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, a dotyczyły w szczególności (koszty kwalifikowane): 

• wynagrodzeń pracowników w części związanej z działalnością badawczo-rozwojową oraz związanych z nimi składek na ubezpieczenia społeczne;
• wynagrodzeń z tytułu umów zlecenia lub o dzieło w części związanej z działalnością badawczo-rozwojową;
• nabycia niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego oraz materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
• ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. z 2018 r. poz. 87), a także nabycia od takiej jednostki wyników prowadzonych przez nią badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
• odpłatnego korzystania z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy CIT; art. 25 ust. 1 i 4 ustawy o PIT;
• określonych kosztów uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego. 

Za koszty kwalifikowane uznaje się także odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością (z zastrzeżeniem centrów badawczo-rozwojowych). 

Podatnicy posiadający status centrum badawczo-rozwojowego mają prawo uznać za koszty kwalifikowane, na zasadach określonych w ustawie, także: 

-> odpisy amortyzacyjne od budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością wykorzystywane w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej; 
-> koszty, o których mowa w pkt 4 (dot. ekspertyz, opinii itp.) ponoszone na rzecz podmiotów innych niż jednostki naukowe. 

Podatnicy, którzy zamierzają skorzystać z ulgi, są obowiązani w prowadzonej ewidencji wyodrębnić koszty działalności B+R (art. 9 ust. 1b ustawy CIT, art. 24a ust. 1b ustawy o PIT). Podstawa prawna: art. 18d-18e ustawy CIT, art. 26e-26f ustawy o PIT. 

II. Zwolnienia z podatku od nieruchomości 

(Art. 7 ust. 2 pkt 5a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1170): od podatku od nieruchomości zwalnia się przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych). 

III. Zwolnienia z podatku rolnego 

(Art. 12 ust. 2 pkt 5a ustawy o podatku rolnym z dnia 15 listopada 1984 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1256): od podatku rolnego zwalnia się przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych). 

IV. Zwolnienia z podatku leśnego 

(Art. 7 ust. 1 pkt 6: ustawy o podatku leśnym z dnia 30 października 2002 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 888): od podatku leśnego zwalnia się przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych). 

Rozwój innowacji z pomocą dotacji 

Dotacje z funduszy UE będą ponownie dostępne w nadchodzącej pespektywie finansowania UE 2021-2027. Warto skorzystać z tej możliwości. 

Chcąc osiągnąć przewagę konkurencyjną, musisz wprowadzić w swojej firmie innowacje. Łatwiej to zrobić z pomocą centrum badawczo-rozwojowego.  Co oznacza nie mniej ni więcej, że potrzebujesz zespołu specjalistów, infrastruktury badawczej, sprzętu, środków trwałych i być może licencji lub know-how. A to wszystko możesz sfinansować dotacją na utworzenie centrum badawczo-rozwojowego, która Ci to umożliwi.  

Na co możesz przeznaczyć otrzymane dofinasowanie? 

-> Zakup aparatury, sprzętu, technologii i inną niezbędną infrastrukturę, która służyć będzie prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych w celu stworzenia innowacyjnych produktów i usług na szeroką skalę. 

-> Sfinansowanie kosztów odpowiedniej wiedzy technicznej oraz koszty doradztwa i równorzędnych usług wykorzystywanych na potrzeby projektu. 

-> Koszty zakupu materiałów i produktów związanych bezpośrednio z realizacją projektu. 

Warto przy tej okazji kierować się słowami Petera Druckera, eksperta ds. zarządzania i wykładowcy akademickiego: „Za każdym razem, kiedy widzisz biznes, który odnosi sukces, oznacza to, że ktoś kiedyś podjął odważną decyzję”. 

Aleksandra Ilka  
Rozwój Biznesu  
Broader Sp. z o.o.